Το Olive Green είναι το πλέον ιδανικό σημείο αφετηρίας για να ανακαλύψετε το νησί και την όμορφη πρωτεύουσά του.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου είναι από τα πιο μεγάλα και αξιόλογα μουσεία στην Ελλάδα και ένα από τα σημαντικότερα στην Ευρώπη. Τα εκθέματά του περιλαμβάνουν αντιπροσωπευτικά δείγματα από όλες τις περιόδους της κρητικής προϊστορίας και ιστορίας, που καλύπτουν περίπου 5.500 χρόνια, από τη νεολιθική εποχή μέχρι τους ρωμαϊκούς χρόνους. Κυρίαρχη θέση, όμως, στις συλλογές του κατέχουν τα μοναδικά αριστουργήματα της μινωικής τέχνης, την οποία μπορεί κανείς να θαυμάσει σε όλη της την εξέλιξη. Η συλλογή με τις μινωικές αρχαιότητες είναι η σημαντικότερη στον κόσμο και το μουσείο δίκαια θεωρείται το κατ' εξοχήν μουσείο του μινωικού πολιτισμού.
Πληροφορίες: 2810 279000
Το Ιστορικό Μουσείο διαπνεόταν εξαρχής από ένα πνεύμα πρωτοπορίας. Οι διαδοχικές επεκτάσεις του Μουσείου και οι πρόσφατες επανεκθέσεις με σύγχρονες μουσειολογικές αντιλήψεις και ηλεκτρονικές εφαρμογές συνέτειναν στην δημιουργία ενός ζωντανού Μουσείου, φιλικού για τον επισκέπτη, με τα σύγχρονα δεδομένα. Σήμερα το ΙΜΚ προσφέρει μια σύνθετη εικόνα της Ιστορίας και της Τέχνης της Κρήτης από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους ως τον 20ο αιώνα. Οι περιοδικές εκθέσεις κινούνται σε ένα ευρύ φάσμα, από την Βυζαντινή ως τη σύγχρονη τέχνη, την ανάδειξη κορυφαίων λογοτεχνικών μορφών της Ελλάδας (Ελύτης, Καζαντζάκης), την παρουσίαση μεγάλων ιστορικών γεγονότων από το τέλος του 19ου αιώνα μέχρι και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αντίστοιχα, τα διαρκώς εμπλουτιζόμενα εκπαιδευτικά προγράμματα, που προσφέρονται δωρεάν, αποτελούν δημιουργική πηγή μάθησης σε σχέση με τις Μόνιμες Συλλογές και τις Περιοδικές Εκθέσεις του Μουσείου. Διαλέξεις, επιστημονικά συμπόσια, προβολές ταινιών και παρουσιάσεις βιβλίων που γίνονται στο Αμφιθέατρο του ΙΜΚ συμπληρώνουν την λειτουργία του, καθιστώντας το έναν εξωστρεφή, πολύπλευρο, πολιτιστικό οργανισμό.
Πληροφορίες: 2810 283219, 288708
Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης (ΜΦΙΚ) Κρήτης, είναι ένα μουσείο που λειτουργεί υπό την αιγίδα του Πανεπιστημίου Κρήτης. Στόχος της είναι η μελέτη, προστασία και προαγωγή της ποικιλομορφίας της χλωρίδα και της πανίδας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Το μουσείο στεγάζεται σε ένα ανακαινισμένο βιομηχανικό κτίριο που παλαιότερα χρησιμοποιούταν σαν εργοστάσιο ηλεκτρικής ενέργειας. Στα τέλη Δεκεμβρίου του 2012, το ΜΦΙΚ βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών με το βραβείο Μπενάκη για το «ποικίλο εκπαιδευτικό, ερευνητικό, γραπτό και εκδοτικό έργο του, για την υποδειγματική οργάνωση και προώθηση της επιστημονικής έρευνας και εκπαίδευσης».
Πληροφορίες: 2810 324366, 282740
Δίπλα στο σύγχρονο λιμάνι του Ηρακλείου, ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει ότι έχει απομείνει από το μικρό γραφικό λιμάνι που λειτουργεί σήμερα ως μαρίνα και το επιβλητικό φρούριο του Κούλε. Ο λιμενοβραχίονας μήκους 2χλμ του σύγχρονου λιμανιού ξεκινάει από εδώ και αποτελεί έναν από τους αγαπημένους δρόμους για περίπατο της πόλης και για ψάρεμα. Απέναντι από τον Κούλε, στο σημείο που υπάρχει σήμερα η καφετέρια του Μαρίνα, υπήρχε ως τις αρχές του 20ου αιώνα ένα μικρότερο φρούριο, ο Μικρός Κούλες. Στην παραλιακή λεωφόρο βλέπουμε και σήμερα ότι έχει απομείνει από τα θολωτά νεώρια (επιμήκη κτίρια όπου επισκευάζονταν τα πλοία), τη δεξαμενή Ζάνε (δίπλα στα μεγάλα νεώρια) και την Αποθήκη Άλατος (ανάμεσα στα μεγάλα και μικρά νεώρια).
Η πρώτη μεγάλη διαμόρφωση του λιμανιού έγινε από τους Άραβες τον 9-10ο αιώνα, ενώ η ακμαία πορεία του λιμανιού συνεχίστηκε και κατά τη Βυζαντινή οχύρωση του Ηρακλείου (τότε Χάνδακα) μετά το 961. Κατά την Ενετοκρατία το λιμάνι της Κάντια (όπως έλεγαν οι Ενετοί το Ηράκλειο) αποτέλεσε το σημαντικότερο λιμάνι της Ανατολικής Μεσογείου με τη μεγαλύτερη εξαγωγική δραστηριότητα. Τον 17ο αιώνα το λιμάνι μπορούσε να χωρέσει 50 γαλέρες, ενώ κάθε βράδυ η είσοδος φρασσόταν με τεράστια αλυσίδα (κυρίως κατά τη διάρκεια του Κρητικού Πολέμου). Οι Ενετοί εξήγαγαν στην Ευρώπη το περίφημο κρασί Μαλβαζία και είχαν την αποκλειστική δυνατότητα εμπορίας του αλατιού (κυρίως της Ελούντας) στην Ευρώπη. Άλλα προϊόντα που έφταναν στην Ευρώπη ήταν το μέλι, το τυρί, το κερί, το μετάξι, οι σταφίδες, το μπαμπάκι και το λάδι.
Κατά την Τουρκοκρατία, οι Τούρκοι διατήρησαν την χρήση του σπουδαίου αυτού λιμανιού. Το πανέμορφο λιμάνι ήρθε να αλλοιώσει η καταστροφική τάση «εκμοντερνοποίησης» του 20ου αιώνα με την κατασκευή της παραλιακής λεωφόρου και του νέου λιμανιού. Το μεγαλύτερο μέρος από τα νεώρια κατεδαφίστηκε, όπως και ο μικρός Κούλες, ενώ κατεδαφίστηκε και η Πύλη του Μόλου, η οποία ήταν κτισμένη στην αρχή του σημερινού πεζόδρομου της 25ης Αυγούστου και ήλεγχε την είσοδο στο λιμάνι.
Η Κνωσός αποτελεί το πιο σημαντικό και μεγαλοπρεπές δείγμα Μινωικού πολιτισμού, ιερή πολιτιστική κληρονομιά ολόκληρης της Ελλάδας και παγκοσμίου φήμης μνημείο. 5 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του Ηρακλείου, το Μινωικό Παλάτι της Κνωσού, υποδέχεται στην έκταση των 22.000 τ.μ του, χιλιάδες τουρίστες αλλά και ντόπιους, σ’ ένα συγκλονιστικό ταξίδι στο πλούσιο και μακραίωνο παρελθόν της Κρήτης.
Πληροφορίες: 2810 231940, 2810226470
Τα ενετικά τείχη εκπροσωπούν το πιο εντυπωσιακό έργο των Ενετών κατά την διάρκεια της κατοχής του νησιού. Αρχικά χτίστηκαν τον 15ο αιώνα, ενώ επεκτάσεις και βελτιώσεις πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του 16ου και 17ου αιώνα. Ο κύριος αρχιτέκτονας ήταν ένας από τους πιο διάσημους στρατιωτικούς μηχανικούς του 16ου αιώνα, ο Michele San Michele από τη Βερόνα. Η περίμετρος έχει μήκος 3 χλμ ενισχυμένη με τρεις προμαχώνες οι οποίοι διατηρούνται έως και σήμερα. Έχει τέσσερις πύλες: την πύλη της προβλήτας στο λιμάνι, την πύλη του Λαζαρέτο, την πύλη του Παντοκράτορα γνωστή σήμερα ως την πύλη των Χανίων, ενώ η τέταρτη πύλη βρίσκεται στη νότια πλευρά και ονομάζεται πύλη του Ιησού ή Καινούργια πόρτα. Προχωρώντας κατά μήκος της περιμέτρου φτάνουμε στο απόρθητο προπύργιο του Μαρτινέγκο εκεί όπου βρίσκεται ο τάφος του Νίκου Καζαντζάκη (1883-1957) από όπου μπορεί κανείς να απολαύσει την πανοραμική θέα που κόβει την ανάσα.
Δίπλα στο Μικρό ναό του Αγίου Μηνά και της Υπαπαντής κτίστηκε ο νέος Μητροπολιτικός ναός αφιερωμένος και αυτός στον Πολιούχο Άγιο Μηνά, τον προστάτη Άγιο των Καστρινών, συνδυάζοντας έτσι το θρύλο με την παράδοση και την ιστορία της πόλης. Οι εργασίες ανέγερσης ξεκίνησαν το 1862 για να ολοκληρωθούν το 1895. Η νέα Μητρόπολη είναι μέχρι σήμερα ένας από τους πιο μεγαλοπρεπείς και επιβλητικούς ναούς της Ελλάδας. Ανήκει στον τύπο του σταυροειδούς εγγεγραμμένου με τρούλο, που εδράζεται σε υψηλό τύμπανο, ενώ εσωτερικά συνδυάζει και στοιχεία τρίκλιτης βασιλικής. Έχει δύο κωδωνοστάσια, ένα στη βορειοανατολική και ένα στη νοτιοανατολική γωνία. Στη βόρεια πλευρά του ναού θα δείτε μια βόμβα που έπεσε δίπλα στην εκκλησία κατά τον βομβαρδισμό του Ηρακλείου από τους Γερμανούς το 1941. Η βόμβα δεν έσκασε και αποδόθηκε σε θαύμα.
Στη διάρκεια της B΄ Βυζαντινής περιόδου ο ναός του Αγίου Τίτου, ο επισημότερος και μεγαλύτερος στο Χάνδακα, γίνεται η Μητρόπολη της νέας Επισκοπής της Κρήτης. Αργότερα οι Βενετοί εγκαθιστούν στο ναό Λατίνο αρχιεπίσκοπο μετατρέποντάς τον σε Επισκοπή Λατίνων. Βρίσκεται στην οδό 25ης Αυγούστου, δίπλα στην ενετική οπλαποθήκη (Αρμερία) και την Ενετική λέσχη (Λότζια). Στη διάρκεια της μακραίωνης ιστορίας του ο ναός καταστράφηκε επανειλημμένως από σεισμούς και πυρκαγιές. Ωστόσο, οι εκάστοτε κυρίαρχοι φρόντιζαν άμεσα για την αποκατάστασή του, καθώς αποτελούσε το σημαντικότερο μνημείο της πόλης. Το 1925, μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών, ο ναός πέρασε στη δικαιοδοσία της Εκκλησίας της Κρήτης.
Η Δημοτική Πινακοθήκη του Δήμου Ηρακλείου φιλοξενείται στον χώρο της Βασιλικής του Αγίου Μάρκου στο κέντρο του Ηρακλείου. Η βασιλική κτίστηκε από τους Ενετούς το 1239, καταστράφηκε το 1303 από σεισμό και αναστηλώθηκε αμέσως. Το 1669 μετατράπηκε σε τζαμί και το 1956 πήρε τη σημερινή της μορφή. Στην πινακοθήκη εκτίθενται κυρίως περιοδικές εκθέσεις διαφόρων καλλιτεχνών από την Κρήτη και από όλη την Ελλάδα, αλλά κατά περιόδους εκτίθενται και τα μόνιμα έργα ντόπιων ζωγράφων (Θωμάς Φανουράκης, Λευτέρης Κανακάκης, Γεώργιος Γεωργιάδης, Αριστόδημος Παπαδάκης, Μαρία Φιοράκη) που έχουν δωριστεί στην πινακοθήκη
Ο Ναός Πέτρου και Παύλου χτίστηκε κατά τους πρώτους χρόνους της βενετσιάνικης κυριαρχίας ως Καθολικό της μονής του Τάγματος των Δομηνικανών (Domenicani Predicatori). Αποτελεί ένα από τα παλαιότερα μνημεία αρχιτεκτονικής των Κιστερκιανών Μοναχών του 12ου αιώνα, τόσο στην Ελλάδα όσο κι στην Ευρώπη. Βρίσκεται στη τοποθεσία Καστέλλα, δίπλα στο θαλάσσιο τείχος, μεταξύ του ενετικού λιμανιού και της Πύλης Δερματά, στη σημερινή παραλιακή λεωφόρο Σοφοκλή Βενιζέλου. Στη διάρκεια της ενετικής κυριαρχίας γίνονταν ταφές επιφανών ηγετών της Κάντια, ενώ από τα πρώτα χρόνια της Oθωμανικής κυριαρχίας, ο Άγιος Πέτρος μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος στη μνήμη του Σουλτάνου Ιμπραήμ. Αποτελεί ένα από τα παλαιότερα μνημεία της κατηγορίας του, με ευρύτερο Ευρωπαϊκό ενδιαφέρον και για την πορεία της αρχιτεκτονικής του 13ου αιώνα αλλά και την παρουσία της τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Ελλάδα.
Το Μουσείο Εικόνων και Κειμηλίων Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης στεγάζεται στον Ενετικό ναό της Αγίας Αικατερίνης των Σιναϊτών, στο κέντρο του Ηρακλείου, και δίπλα στο Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Μηνά. Ο ναός του 16ου αιώνα υπήρξε καθολικό της μονής -μετοχίου της Μονής Αγίας Αικατερίνης του Σινά, και είχε ιδρυθεί ήδη από τον 10ο αιώνα. Δεν είναι τυχαία η επιλογή του συγκεκριμένου ναού, καθώς ο χώρος είναι άμεσα συνδεδεμένος με τις τέχνες και τα γράμματα: Εδώ λειτούργησε κατά την Ενετοκρατία μια σπουδαία Σχολή Μόρφωσης όπου διδάσκονταν αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς, φιλοσοφία, θεολογία και ζωγραφική.
Εδώ εκπαιδεύτηκαν σπουδαίοι άνθρωποι των γραμμάτων, ανάμεσα τους ο Βιτσέντζος Κορνάρος, ο Γεώργιος Χορτάτζης και ίσως ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος. Τότε ήκμασε και η περίφημη Κρητική Σχολή Αγιογραφίας με κύριους εκπροσώπους τους Μιχαήλ Δαμασκηνό, Δομήνικο Θεοτοκόπουλο, Γεώργιο Κλώντζα, Θεοφάνη Κρη, ενώ ο Χάνδακας το 1600 είχε 200 ζωγράφους, αριθμός πολύ μεγάλος αναλογικά με τους 20000 κατοίκους του. Μετά την κατάληψη της Κρήτης από τους Οθωμανούς, αυτή η πορεία του χώρου διακόπηκε βίαια και το κτίριο μετατράπηκε στο Ζουλφιακάρ Αλί Τζαμί και λειτούργησε ως το 1922. Από το 1967 το κτίριο στεγάζει τη σπουδαιότερη έκθεση Βυζαντινών Εικόνων στην Κρήτη, με έργα των γνωστότερων αγιογράφων της εποχής (πχ Μιχαήλ Δαμασκηνός) αλλά και θρησκευτικών κειμηλίων, χειρογράφων, αμφίων, τοιχογραφιών της περιόδου 14ου-19ου αιώνα.
Ένας από τους πιο σημαντικούς Έλληνες συγγραφείς, ποιητές και φιλοσόφους του 20ου αιώνα, γεννήθηκε στο Ηράκλειο το 1883. Ο Νίκος Καζαντζάκης έγινε παγκοσμίως γνωστός για τα μυθιστορήματά του, τα οποία περιλαμβάνουν τον Αλέξη Ζορμπά (που δημοσιεύθηκε το 1946 ως Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά), Ο Χριστός ξανασταυρώνεται (1948), Καπετάν Μιχάλης (1950) και Ο Τελευταίος Πειρασμός του Χριστού (1955). Έγραψε επίσης θεατρικά έργα, ταξιδιωτικά βιβλία, απομνημονεύματα και φιλοσοφικά δοκίμια, όπως την Ασκητική. Πολύ περισσότερο ως φιλόσοφος παρά ως συγγραφέας, ο Καζαντζάκης ήταν βαθιά επηρεασμένος από τα γραπτά του Νίτσε και του Μπεργκσόν, καθώς και τις φιλοσοφίες του Χριστιανισμού, του Μαρξισμού και του Βουδισμού. Αναγνωρισμένος παγκοσμίως ως γίγαντας της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας, ο Καζαντζάκης ήταν υποψήφιος για το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας σε εννέα διαφορετικά έτη. Ο τάφος του σημαντικού Κρητικού συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη (1883-1957) βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο των Τειχών του Ηρακλείου, στον προμαχώνα Μαρτινέγκο. Ο τάφος του είναι λιτός με ένα ξύλινο σταυρό και μια πλάκα με χαραγμένη την περίφημη φράση του: «Δεν ελπίζω τίποτα δεν φοβάμαι τίποτα είμαι ελεύθερος».
Κατά την Ενετοκρατία, μέσα στα τείχη υπήρχαν πηγάδια, αλλά η έλλειψη τρεχούμενου πόσιμου νερού ήταν ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα. Ο Ενετός Μοροζίνι κατάφερε να δώσει οριστικό τέλος στο πρόβλημα αυτό κατασκευάζοντας ένα τεράστιο υδρευτικό σύστημα που μετέφερε νερό από τις πηγές των Αρχανών και του Σκαλανίου μέσα στην καρδιά της πόλης, στα σημερινά λιοντάρια. Μετά την κατάκτηση του νησιού από τους Τούρκους, κτίστηκαν πολλές κρήνες για να δροσίζονται οι περαστικοί. Ήταν φιλανθρωπικές κρήνες (σεμπίλια), όμως τα περισσότερα δυστυχώς καταστράφηκαν μετά την αποχώρηση των Οθωμανών από το νησί. Ανακαλύψτε την Κρήνη Μπέμπο, Πριούλι, Σαγκρέντο, Σεμπίλι Ιμπραήμ Αγά στην Πλατεία Κορνάρου, Κρήνη Ιδομενέα, Κρήνη Γενιτσάρ Αγά και Κρήνη Χανιαλή.
Η πλέον γνωστή Κρήνη του Μοροζίνι (γνωστή ως Λιοντάρια) είναι ένα από τα ωραιότερα Ενετικά μνημεία του Ηρακλείου, στην οποία έφτανε νερό από την πηγή στο Καρυδάκι, αφού περνούσε ένα γιγάντιο υδραγωγείο μήκους 15χλμ. Η κρήνη παίρνει το όνομά της από τον Ενετό Γενικό Προβλεπτή της Francesco Morozini, κατά τη θητεία του οποίου κατασκευάστηκε το μεγάλο αυτό έργο που ξεδίψασε το Μεγάλο Κάστρο (Ηράκλειο). Εγκαινιάστηκε στις 25 Απριλίου 1628, δηλαδή την εορτή του προστάτη των Ενετών, Αγίου Μάρκου και τότε κόπηκε και αναμνηστικό μετάλλιο.
Η δεξαμενή έχει οκτάλοβο σχήμα για να μπορούν περισσότεροι άνθρωποι να παίρνουν νερό ταυτόχρονα. Διακοσμείται με ανάγλυφες παραστάσεις από την Ελληνική μυθολογία, κυρίως θαλάσσιες μορφές, όπως τρίτωνες και δελφίνια, καθώς και διάφορα οικόσημα των Ενετών. Πάνω από τη δεξαμενή υψώνονται τέσσερα λιοντάρια, από τα στόματα των οποίων ρέει το νερό. Στην κορυφή της κρήνης δέσποζε ένα μεγάλο άγαλμα του Ποσειδώνα, το οποίο, όμως κατέρρευσε, πιθανώς από σεισμό ή από τους Οθωμανούς που κατέστρεφαν τα αγάλματα. Το 1847 οι Τούρκοι άλλαξαν τη μορφή της κρήνης προσθέτοντας μαρμάρινες κολόνες και επιγραφή που έγραφε «Συντριβάνι Αμπντούλ Μετζίτ». Επίσης τρύπησαν τους λοβούς και τοποθέτησαν βρύσες, καταστρέφοντας τις ανάγλυφες παραστάσεις.